DEMANS -3-
Demansla Yaşamak: Hafızayı Değil, Kişiliği Yıkar!
Demans, sadece hafızayı değil, kişiliği de yıkar. O yüzden insanlar bu hastalığı sadece unutmakla değil, “kaybolmakla” tanımlar. Annenizin artık sizi tanımaması kadar acı olanı, annenizin hiç böyle biri olmadığını düşünmek olabilir.
Tedavi edilebilir demans nedenleri
Fark Edilirse Geri Döndürülebilir!
Bazı demans türleri, doğru zamanda fark edilirse geri döndürülebilir ya da en azından ilerlemesi yavaşlatılabilir. Alzheimer her zaman zihinsel çöküşün nedeni olmayabilir. Tedavi edilebilir bazı tıbbi durumlar da benzer belirtilere yol açabilir:
- 12 vitamini eksikliği: Sinir iletimini bozar.
- Hipotiroidi: Zihin bulanıklığı yapar.
- Kronik depresyon: Bilişsel işlevleri baskılar.
- İlaç etkileşimleri: Antikolinerjikler özellikle yaşlılarda demansa benzer tablo yaratabilir.
Bu nedenle her unutkanlıkta MRI çekilmeden önce kan tahlili ve psikiyatrik değerlendirme yapılmalıdır. Zihin, bazen basit bir vitamin takviyesiyle bile toparlanabilir.
Zona Aşısı Zihni de Korur mu?
Evet. Zona aşısı olan kişilerde demans gelişme riski % 19–23 oranında daha düşük. Herpes zoster virüsü (zona), sinir sistemi üzerinde kalıcı iltihaplara neden olabilir ve beyin damarlarını etkileyerek vasküler demans riskini artırabilir.
Hangi Aşılar Var?
- Shingrix: % 25’e kadar etkili (rekombinant, yeni nesil)
- Zostavax: % 20 (canlı virüs temelli)
Ancak bu aşılar, demans hastalığı baş göstermeden yapılırsa etkili olabilir.
Zihni Güçlendiren ve Demansı Geciktirebilen Besinler
Akdeniz Tipi Beslenme Demans Riskini Azaltabilir!
Beyin sadece düşünerek değil, doğru beslenerek de korunur. Akdeniz tipi beslenmenin demans riskini % 30’a kadar azaltabildiği gösterilmiştir.
İşte zihinsel sağlığı desteklediği kanıtlanmış bazı besinler:
- Yağlı Balıklar (Somon, Sardalya, Uskumru): Omega-3 yağ asitleri beyin hücrelerinin temel yapı taşıdır.
- Yaban Mersini ve Mor Meyveler: Antioksidanlar içerir, hafıza ve öğrenme üzerinde olumlu etkisi vardır.
- Ceviz, Badem, Fındık: E vitamini, sağlıklı yağlar ve polifenoller sayesinde beyin yaşlanmasını yavaşlatır.
- Koyu Yeşil Yapraklı Sebzeler (Ispanak, Kara Lahana, Pazı): Folat, K vitamini ve lutein içerir.
- Bitter Çikolata (% 70 ve Üzeri Kakao): Flavonoidler sayesinde kan akışını artırır, dikkat süresini uzatır.
- Zeytinyağı: Hücre zarlarını korur, anti-inflamatuar özellik taşır.
- Domates: Likopen içerir, beyin hücrelerini serbest radikallere karşı korur.
Önlemek Mümkün mü?
Geciktirmek ve Etkilerini Azaltmak Mümkün!
Haftada 3 gün yürüyüş, haftada 2 porsiyon yağlı balık tüketimi, düzenli uyku gibi günlük alışkanlıklar demans riskini azaltabilir. En önemlisi ise sosyal ilişkileri güçlendirmek, araştırmalar yalnız yaşayan yaşlılarda demans riskinin % 60 daha yüksek olduğunu gösteriyor.
Evde Uygulanabilir Demans Testi: GPCOG
Zihinsel Performansınızı Değerlendirin!
1. Bugünün tarihini, ayı ve yılı yazın.
2. Doğduğunuz yılı yazın.
3. Mevcut başbakanın adını yazın.
4. Son tatilinizi nerede geçirdiğinizi yazın.
5. Şu üç kelimeyi ezberleyin: Elma – Kalem – Gözlük
6. 20’den geriye doğru 5’er 5’er sayın.
7. 3 kelimeyi hatırlamaya çalışın.
Değerlendirme: Her doğru yanıt = 1 puan. Toplam 5 veya altı: daha ileri değerlendirme gerekebilir.
YARIN: BEYİN SİSİ
– Alzheimer’dan Farklı Olabilir!
– Zihinsel Yorgunluğunuzun Sebebi Başka Olabilir!
